Met het project “Raffinaderij” beproefde de Rotterdamse Improvisatie Poel een voor haar nieuwe discipline, die van de instrumentenbouw. Het concept van het titelwerkstuk Raffinaderij, een meerpersoons-rietblaasinstrument, wekte op papier al de nieuwsgierigheid. 

Werden de tamelijk hooggespannen verwachtingen ook muzikaal waargemaakt? Tien mensen van de Poel bouwden in slechts vier weken tijd (één tot twee avonden per week)  een compleet experimenteel instrumentarium, waarvan de meerpersoonsklarinet slechts één onderdeel was, en studeerde daarna nog drie weken op de mogelijkheden ervan voor geimproviseerde uitvoeringen. Het apparaat Raffinaderij ontpopte zich als een soort monster van Frankenstein, dat z’n makers bij tijd en wijle tot wanhoop dreef. De geheel nieuwe manier van interacteren - bij dit instrument is iedere persoon als het ware onderdeel  van de bespeler -  stelt de groep voor een uitdaging die in zo’n korte tijd slechts ten dele beantwoord kan worden. Het is aan de improvisatiekunst en de doortastendheid van de muzikanten te danken dat er op 17 oktober 1999 in Dodorama toch een spannende en geconcentreerde voorstelling neergezet werd, met de ondertitel ‘organologisch laboratorium’. Met een minimum aan middelen werd het laboratorium ook visueel verbeeld en zo ontstond op natuurlijke wijze een hechte eenheid tussen beeld en geluid.

De spanning en concentratie van de premiere konden helaas niet geëvenaard worden tijdens de uitvoering op het Zuid-Nederlands Jazz-festival op 24 oktober, ter gelegenheid waarvan organisator Ad Peijnenburg toetsenist Cor Fuhler als gast-solist aan het Raffinaderij-programma toevoegde. Toch wekte ook dit optreden, waarvan sommige toeschouwers vonden dat het niet op een Jazz-festival thuishoorde, door z’n vervreemdende elementen weer veel belangstelling, zowel bij publiek als bij de leden van de andere optredende ensembles.

De meerpersoonsmonsterklarinet is nadien nog met z’n bespelers uitgenodigd voor diverse gelegenheden, op  welke uitnodigingen niet altijd ingegaan kon worden (zo heeft de R:IP een optreden in Vara’s ‘Kopspijkers’ wijselijk aan zich voorbij laten gaan). Wel werd de  ‘afvalkunst’-tentoonstelling in Zwatra Expo op 29 oktober ‘geraffineerd’  geopend en was de Raffinaderij onderdeel van de experimentele theatervoorstelling ‘Serendipity’ in Bonheur op 12 en 13 november. Op 26 januari 2000 werd een integrale uitvoering van het project door de Concertzender uitgezonden, terwijl op 23 november 1999 al een ‘preconstructie’ ervan op dezelfde zender te horen was.
 

Instrumentbouwers-musici:

Ab Bol - daxofoon
Caroline Peters - raffinaderij, rieten
Guus Derkzen - raffinaderij, rieten
Han van Hulzen  - percussie
Hans Tonino - samples
Mariëtte Kleisen - raffinaderij, rieten
Peter Sterk - wrijfschijf
Pierre Verbeek - cygnus alpha
Katja Vetter - raffinaderij, co-directie, rieten, projektleiding
Hugo van Rooij - percussie, co-directie
Willy Bakker - raffinaderij, vocalen
Lars Skoglund - raffinaderij
Michael Lindquist - raffinaderij, rieten