Spirit in Music  Rotterdamse
:Improvisatie
 Poel

 
projectleiders: Ken Hyder, Tim Hodgkinson, Gendos Chamzyryn

workshoptour geïnitieerd en gesteund door de landelijke stichting voor muziekimprovisatie SWING
 
 

De Britse multi-instrumentalisten Ken Hyder en Tim Hodgkinson werken sinds 1979 samen. Als improvisatoren ervaren zij een invloed van de free jazz subcultuur, waarbij veel waarde gehecht wordt aan spontaniteit en een aangescherpte staat van bewustzijn in een performance. Vaak bediscussieerden zij het vraagstuk: wat kun je doen om in die staat van bewustzijn te geraken? Tim Hodgkinson herinnerde zich uit zijn antropologische studie beschrijvingen van sjamanistische praktijken. Hij ziet belangrijke overeenkomsten tussen sjamanistische rituelen en een gedreven uitvoering van hedendaagse improvisatiemuziek. In beide gevallen is sprake van een mentale staat die extatisch genoemd kan worden en waarin de uitvoerder het vermogen heeft te putten uit zijn of haar totale reservoir. Alle kennis, ervaring en aangeleerde technieken zijn direct oproepbaar zonder dat rationele overwegingen elke beslissing in deze 'flow' controleren. Waar de sjamaan letterlijk door geesten bezeten wil raken, raakt de improviserend musicus muzikaal geïnspireerd. 

Ken en Tim begonnen naar analogie van het sjamanisme methoden en technieken te ontwikkelen om zich vlak voor een concert vrij te maken van beslommeringen en afleidende gedachten. Het komt neer op een vorm van meditatie, waarmee het innerlijke alledaagse gekwetter uitgeschakeld wordt, om plaats te maken voor een volledige concentratie op de muziek. Die meditaties gaven hen het gevoel muzikaal (van) alles te kunnen, niet door beheersing van het proces, maar door bevrijding van de geest. Tegelijkertijd raakten ze hevig geïnteresseerd in sjamanistische praktijken zoals die in Siberië uitgevoerd worden. In de loop van de jaren maakten ze gedurende diverse reizen, door o.a. Yakutië, Tuva en het Altai-gebergte, kennis met sjamanen en hun rituelen. Uit die reizen vloeiden meermalen muzikale samenwerkingsverbanden voort, zoals met de boventoonzanger Gendos in de groep K-Space. In workshops maken zij westerse muzikanten bekend met hun werkwijze. 

In de workshops komen verschillende muzikale invloeden aan bod, waaronder traditioneel Keltisch, rock, jazz, modern klassiek en Siberische volksmuziek. De workshopleiders observeren, analyseren, en moedigen de deelnemers middels oefeningen aan hun verbeeldingskracht te gebruiken in de omgang met klank, tijd en speeltechniek. 

De stichting SWING heeft deze workshop aangeboden aan improvisatiegroepen in Nederland. In het weekend van 15 en 16 juni 2002 deed de R:IP zo'n workshop, met op zondagavond een presentatie in zaal WORM. In Amsterdam organiseerde Trytone dezelfde workshop (met presentatie) al in het weekend van 8 en 9 juni. 

• Tim Hodgkinson (Engeland) is elektro-akoestisch geluidsmanipulator, klarinettist en vocalist. Hij is componist en mede-oprichter van de experimentele rockband Henry Cow.
• Ken Hyder (Schotland) is slagwerker, vocalist, en werkt met elektronische muziekapparatuur. Hij beproefde muzikale kruisbestuiving met Zuid-Afrikaanse, Ierse, Schotse, Braziliaanse en Russische musici en Tibetaanse en Japanse monniken.
• Gendos Chamzyryn (Tuva) is één van de belangrijkste vertolkers van kargiraa-boventoonzang en bespeelt diverse traditionele muziekinstrumenten, waaronder de sjamanendrum.